Tín ngưỡng Thờ Mẫu

Tín ngưỡng thờ mẫu, hay còn gọi là Đạo Mẫu là một tôn giáo tôn thờ các vị nữ thần dưới danh nghĩa là Mẹ, đã tồn tại hàng nghìn năm trong cuộc sống của người Việt cổ. Mặc dù là một tôn giáo sử dụng hình ảnh nữ thần để bày tỏ lòng tôn kính, tín ngưỡng thờ mẫu vẫn mang hơi hướng tôn thờ và hình tượng hóa các thế lực tự nhiên, thông qua người đứng giữa (gọi là những shaman) để trực tiếp kết nối, giao tiếp với thần linh.

Mối quan hệ giữa người truyền tin và các Mẫu được gọi là quan hệ mẹ con, với người truyền tin xưng con trước các Mẫu. Mối quan hệ này nhận định sự tôn trọng nhất định giữa các thành viên trong gia đình dành cho gia đình, một giá trị được người Việt nâng niu.

Tục thờ Mẫu Tam Phủ, Tứ Phủ trong tín ngưỡng thờ mẫu thực chất có mối liên hệ trực tiếp với tục thờ mẫu thần, nữ thần nhỏ lẻ. Các Mẫu thì có thể là nữ thần, nhưng không phải nữ thần nào cũng được tôn lên làm Mẫu, hoặc thuộc vào hệ thống tín ngưỡng thờ mẫu. Vì vậy, Mẫu Tam Tứ Phủ hay còn gọi là tam tòa thánh mẫu thực chất là một bước tiến trong tín ngưỡng dân gian, từ những hoạt động thờ cúng nhỏ lẻ thuộc về tín ngưỡng, thành một hệ thống tôn giáo có trật tự, quy tắc và thống nhất hơn.

I. HỆ THỐNG THẦN LINH TRONG TÍN NGƯỠNG THỜ MẪU

Tam tòa Thánh Mẫu

Trong Đạo Mẫu nói chung và ở hầu hết các đền, điện, phủ của tín ngưỡng thờ Mẫu Tam – Tứ phủ, ta thường thấy có tôn tượng của “Tam Tòa Thánh Mẫu” với sắc áo đỏ, xanh, trắng lần lượt là tượng trưng cho miền Trời (Thiên phủ), miền Rừng (Nhạc phủ), miền Nước (Thoải phủ). Vậy thực chất, Tam Tòa Thánh mẫu là ai? Tam Tòa Thánh Mẫu gồm những ai? Tam Tòa Thánh Mẫu mà ta thường thấy trên các ban thờ gồm ba ngôi của ba vị Thánh Mẫu khác nhau: Đệ Nhất Thượng Thiên, Đệ Nhị Thượng Ngàn và Đệ Tam Thoải Phủ.

Mẫu Thượng ngàn

Mẫu Thượng thiên

Mẫu Thoải phủ

NGŨ VỊ TÔN QUAN

Ngũ vị Tôn Quan là năm vị thần quan trọng trong tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt, đại diện cho quyền năng cai quản bốn cõi: Thiên – Địa – Thủy – Nhạc. Họ gồm Quan Lớn Đệ Nhất, Quan Lớn Đệ Nhị, Quan Lớn Đệ Tam, Quan Lớn Đệ Tứ và Quan Lớn Đệ Ngũ, là những vị thần hộ quốc, bảo vệ đất nước và dân chúng.

TỨ VỊ CHẦU BÀ

Chầu bà Đệ nhất

Chầu bà Đệ nhị

Chầu bà Đệ tam

Chầu bà Đệ ttứ

TỨ PHỦ QUAN HOÀNG

Tứ Phủ Quan Hoàng, hay còn được biết đến là Thập Vị Ông Hoàng. Các vị thần linh đứng dưới hàng Tứ Phủ Chầu Bà. Và đặc trưng bởi những vị thánh hoàng được tôn kính.

Các vị này đều được cho là con trai của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình. Tuy nhiên họ thường được gắn với các nhân vật lịch sử quan trọng. Là những danh tướng có công dẹp loạn, giúp đất nước thịnh vượng và nhân dân ổn định cuộc sống.

TỨ PHỦ THÁNH CÔ

Trong Đạo Mẫu, Tứ Phủ Thánh Cô đứng sau Ngũ Vị Tôn Ông, Tứ Phủ Chầu bà, Tứ Phủ Quan Hoàng, đứng trên Tứ Phủ Thánh Cậu. Tứ Phủ Thánh Cô là 12 Thánh Cô trong Tứ Phủ. Trong 12 vị Thánh Cô thì có 4 vị thánh cô thường xuyên ngự đồng là: Cô Đôi Thượng Ngàn, Cô Bơ Thoải, Cô Chín Sòng Sơn và Cô Bé Đông Cuông.

Cô đôi thượng ngàn

Cô bơ thoải

Cô chín Sòng sơn

Cô bé Đông cuông

TỨ PHỦ THÁNH CẬU

Tứ Phủ Thánh Cậu gồm 12 vị thánh cậu là các vị thánh cậu với hình tượng nam thiếu niên, nhanh nhẹ, xông xáo, mạnh mẽ, hiếu động tinh nghịch, anh minh, hào phóng nhưng cũng không kém phần cương trực thẳng thắn dứt khóa của những chàng trai niên thiếu. Các cậu hóa khi tuổi còn nhỏ, nhưng anh linh thường phù hộ cho các gia đình buôn bán cũng như những người muốn cầu học hành thi cử công danh.

HẠ BAN

Hạ Ban gồm các vị thánh là Quan Ngũ Hổ và Xà Thần. Các vị được đặt ban thờ ở phía dưới điện thờ Mẫu. Quan Ngũ Hổ và Xà Thần cũng có giá hầu nhưng phải những thầy đồng cựu có căn thật mới hầu được.

II. PHỐI THỜ CÙNG TỨ PHỦ

CÔNG ĐỒNG TRẦN TRIỀU

Nhà Trần không phải là một phủ, sự sắp xếp nhà Trần theo gia đình chứ không theo quan tước, hàng bậc như trong Tứ phủ ( Có Vua, Mẫu, Các Quan, Chúa, Chầu, Ông Hoàng, Thánh Cô, Thánh Cậu). Tất cả nhà Trần, Lục Bộ thánh Ông đều được phong tước, ngự áo đỏ, riêng cô Đôi Đại Hoàng ngự áo vàng, cô Thái Bình ngự áo xanh. Đức Đại Vương tuyệt đối không lên đai thượng, không múa long đao, đi cờ kiếm từ vào hè trở đi, còn mùa xuân khai đền Ngài đi cờ hồng bằng khăn phủ diện. Đức Đại Vương không xuyên lình lấy dấu mặn. Người thủ nhang đồng đền có căn mới được hầu Ngài.

BÁT BỘ SƠN TRANG

Bát Bộ Sơn Trang là 8 vị tướng Sơn Trang hầu cận mẫu Thượng Ngàn. Con số 8 đại diện cho 8 phương trời đất. Chúa Sơn Trang ngự ở giữa tám vị đại diện cho vị thánh mẫu ở trung tâm trời đất. Tương truyền, các vị này là 8 vị tướng phù giúp An Dương Vương giữ nước. Đồng thời các vị cũng hiển linh giúp Hai Bà Trưng và các đời vua sau này.

III. HẦU ĐỒNG

Hầu đồng, hay còn gọi là hầu bóng, đồng bóng là một nghi thức trong hoạt động tín ngưỡng dân gian và tôn giáo thờ nữ thần mẹ Đạo Mẫu dòng Shaman giáo của nhiều dân tộc, trong đó có tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Theo Ban tôn giáo Chính phủ, hầu đồng là một hoạt động tín ngưỡng có tính thiêng rất cao.

Theo Ban tôn giáo Chính phủ, hầu đồng là một hoạt động tín ngưỡng có tính thiêng rất cao. Theo quan niệm và thực tế, bản chất của việc hầu đồng là các vị thánh thần nhập vào người hầu đồng để phán truyền, chữa bệnh, ban phúc lộc... Lúc này, các ông/bà đồng là hiện thân của vị thần đã nhập vào họ.

THỈNH

TAM

TÒA

THÁNH

MẪU

HẦU TRẦN TRIỀU

Hầu quan đệ Nhất

Hầu quan đệ Nhị

Hầu quan đệ Tam

Hầu quan đệ Ngũ

Hầu Chầu đệ nhị

Hầu Chầu đệ tam

Hầu Chầu năm

Hầu chầu bé

Hầu quan hàng bơ

Hầu quan hàng bảy

Hầu quan hàng mười

Hầu cô đôi

Hầu cô bơ bông

Hầu cô chín sòng sơn

Hầu cô bé cửa suốt

Cậu bé Đồi ngang

Cậu bé Hoàng bơ

Cậu bé Hoàng mười

IV. GIÁ HẦU NHÀ TRẦN XIÊN LÌNH GIA OAI

V. GIÁ HẦU CHÚA BÀ CÀ PHÊ THAY MẪU CẦM CÂN NẢY MỰC

VI. GIÁ HẦU CÔ SÁU SƠN TRANG QUYỀN PHÉP TRÊN NGÀN

PHÍA TRÊN LÀ MỘT SỐ THÔNG TIN VỀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIAN CỦA VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ GIÁ HẦU ĐẶC SẮC CỦA CÁC THANH ĐỒNG CON MẪU. MỌI NGƯỜI CÓ THỂ XEM QUA ĐỂ HIỂU HƠN VỀ TÍN NGƯỠNG TỐT ĐẸP NÀY CỦA DÂN TỘC TA. TÍN NGƯỠNG ĐÃ TỒN TẠI XONG HÀNH CÙNG LỊCH SỬ DÂN TỘC, CHÚNG TA ĐANG TÔN THỜ NHỮNG VỊ QUỐC CÔNG CÓ CÔNG VỚI ĐẤT NƯỚC TỪ THỜI XA XƯA. VÌ VẬY THẾ HỆ CHÚNG TA CẦN BẢO TỒN, GÌN GIỮ VÀ PHÁT HUY NHÉ !

Page updated

Google Sites

Report abuse